Het Noorderhuis
Kinderherstellingsoord/koloniehuis Noorderhuis
Klik en scroll op onderstaand fotoalbum met ruim 300 groepsfoto’s voor foto’s van Het Noorderhuis
In 1924 werd het Noorderhuis gebouwd door het Centraal Genootschap voor Kinderherstellingsoorden, afdeling Hoogeveen. Tot 1970 was dit een instelling waar ‘bleekneusjes’ moesten aansterken door een gezond eet- en leefpatroon en veel Drentse boslucht. Vele duizenden kinderen verbleven hier ooit minimaal zes weken. Aan het huis was ook een school verbonden. Daarna was het Noorderhuis, tot 1979, een medisch tehuis voor kinderen met psychosociale problemen. Het gebouw werd in 1984 door brand verwoest. Op het 3 ha. grote terrein werd in 1990 het bungalowdorp De Santbrincke gebouwd.
Bron: Geheugen van Drenthe
In het onderzoek van Maurice Heermans naar Baruch Benedictus Dusnus en het project verbonden, ging hij op zoek naar het dossier van Opperrabbijn Levisson. Hier kwam hij de briefkaart tegen van het Noorderhuis in 1939. (link omroep Friesland over dit onderzoek). Dit is een bijzondere aanvulling op deze webpagina, van een stukje geschiedenis van het Noorderhuis wat over het algemeen minder bekend is!
Noorderhuis 1939
Onderstaand een opsomming van zaken die nodig waren voor de viering van Pesach 1939 in het Noorderhuis.
Wil je meer documenten lezen van Opperrabijn Levisson klik dan hier
Met dank aan Maurice Heeremans
Bron: “Archief Tresoar”.
Hier volgt het verhaal van Alex Schut over zijn verblijf in het Noorderhuis in 1970
Mijn naam is Alex Schut. Ik verbleef in het Noorderhuis van 6 augustus t/m 15 september 1970.
Als kind was ik behoorlijk onhandelbaar. Daarom vroegen mijn ouders om hulp. Op advies van mijn huisarts werd toen besloten dat ik naar het Noorderhuis zou gaan. Als kind van 10 jaar heb je weinig te kiezen. De reis naar Hoogeveen was al een hele onderneming. Vanuit Vaassen (bij Apeldoorn) naar het Noorderhuis was voor mij een wereldreis. Wat ik me van het gebouw kan herinneren, is de slaapkamer. Het was een heel grote ruimte met tegen de muur allemaal naast elkaar staande bedden. Je had ook een nachtkastje. Hier sliepen de jongens. De slaapkamer had zicht op de doorgaande weg
Ik heb ontzettend veel heimwee gehad. Ik was nog nooit zo lang van huis geweest. De leidsters waren niet te “flauw”. Van enig mededogen kon je op dit punt niet rekenen.
Eten deden we in de nieuw aangebouwde vleugel. Eén herinnering staat mij nog heel goed bij. Toen één van de jongens tijdens het eten per ongeluk zijn bestek op het bord had gelegd, kreeg hij geen eten meer. Wat ik mij verder kan herinneren, is dat we veel hebben gewandeld, ook een keer over de heide.
Mijn ouders mochten op mijn verjaardag (9 september) langs komen. Ik was héél blij ze weer te zien. De foto, waarop we op een stenen muurtje zitten, is toen gemaakt.
Van namen van de jongens kan ik mij niets meer herinneren. Een jongen uit de groep wist al een paar weken van tevoren, dat hij nog eens 6 weken moest blijven.
Toen ik weer thuis was, heb ik de groepsfoto gekregen. Ik ben de jongen op de tweede rij rechts. Op de achterkant staat de duur van het verblijf vermeld. Ook de namen van de 3 leidsters. Het zijn: Irene, Henny en Marjon. De naam van onze groep – de Clowns – staat hier ook op. Verder staat erop vermeld, dat ik 1 kilo en 1 ons was aangekomen.
Ik vraag mij de laatste tijd steeds vaker af, hoe het iedereen nu vergaat. Het is dan ook alweer meer dan vijftig jaar geleden.
Het verblijf in het Noorderhuis heeft veel indruk op mij gemaakt. Vooral omdat er voor jou werd gekozen. Je had daar geen invloed op. Anderzijds begrijp ik, dat mijn ouders met hun handen in het haar zaten over mij en dat ze naar een oplossing hebben gezocht.
Het is overigens allemaal goed gekomen met mij. Ik heb een baan en ik woon nu in de omgeving van Breda
Met dank aan Alex Schut
Op de 2e rij rechts Alex Schut.
Verblijf in het Noorderhuis voorjaar 1956
In het voorjaar van 1956 is Johan Beijering 6 weken opgenomen geweest in het vakantie koloniehuis het Noorderhuis. Hij vertelt: “Ik was er 6 weken, in het voorjaar van 1956. De schoolarts zei: “Hij is niet dik genoeg”. Dus werd het 6 weken vakantiekolonie. Wat had ik een heimwee naar huis! Maar ik ben bijna niet gegroeid. Ik denk, dat dit hoofdzakelijk kwam door mijn heimwee. Maar het zat hem ook in mijn aanleg denk ik. Een buurjongen was nogal “gezet” en hij mocht lekker bij zijn pap en mam blijven.
En dan nog even dit. Ik zei natuurlijk tegen mijn mam op zien Drents. “Waorum moet ik daor eiglijk hen?” “Ja mien jong, pap en mam vind’n ‘t ok niet mooi maor dokter heft zegt” Ja, zo waren (toen) de verhoudingen.
Groep Noorderhuis, voorjaar 1956. Op de onderste rij, derde van rechts zit Johan Beijering. Toch niet echt een mager jongetje!
Johan, dank voor de foto en je verhaal
Hieronder het verhaal van Ton Scholder over zijn verblijf in het Noorderhuis.
Allereerst even iets over de foto’s:
Ik zit op de eerste rij, 3e van rechts. Mijn tweelingzus staat op de 2e rij en mijn oudste zuster achterin. Alleen van de zuster geheel links op de foto weet ik, dat zij Lammie genoemd werd. Ik weet niet of het haar voor- of achternaam was. De man achterin is Henk.
Hier zit ik helemaal rechts. Mijn tweelingzus staat links op de 2e rij en achterin staat mijn oudste zuster. De 4e van rechts op de 1e rij is Evert Kommer, die eveneens uit Utrecht afkomstig.
Nu mijn verhaal:
Vanuit Utrecht …
Met 2 autobussen vanaf de Kruisstraat in Utrecht naar het Noorderhuis in Hoogeveen. Dat was voor de meeste kinderen een hele stap, want zij gingen zelden zo lang van huis. Daar aangekomen, werden wij ingedeeld.
Er werd gekeken naar leeftijd en vooral naar de lichamelijke gesteldheid. Je had de “Grote en Kleine meisjes” en de “Grote en Kleine jongens” groep. Daarnaast nog een groep met kleintjes, de “Appelmoesjes” genaamd. dat was de enige groep, waar jongens en meisjes bij elkaar zaten. Waarom ik tot drie keer toe bij de Appelmoesjes terechtkwam, blijft voor mij nog steeds een raadsel.
De dagindeling …
’s-Morgens:
Vroeg op, wassen, tanden poetsen, aankleden, sloffen aan en naar de eetzaal. In de eetzaal eerst een gebed en daarna eten zoveel je op kon. Weigeren was er niet bij, dan werd je wel “geholpen”. Na het eten wandelen in het bos, of naar het grote zandterrein achter het Noorderhuis. Alleen bij zeer slecht weer mochten we in de speelkamer spelen. Ik heb dat maar één keer meegemaakt.
’s-Middags:
Warm eten, met een toetje. Eenmaal per week voorafgegaan door een eetlepel vette, gele levertraan. Weigeren had geen enkele zin. Men stopte de lepel vol levertraan in je mond en knepen dan je neus dicht, zodat je wel moest doorslikken. Die levertraan proef ik af en toe nog. Wat was dat een smerig spul!
Als er een jarige in de groep was, werd zijn/haar stoel versierd en er werd een speciaal toetje gemaakt, met een versiersel erop.
Na het eten moest er gerust worden, dus allemaal naar bed. Na het dutje, waar weinig van terechtkwam, werd er meestal tijd ingeruimd voor bijvoorbeeld het schrijven naar huis, de ontvangen post lezen, of het verschonen van je kleding, enz., enz.
’s-Avonds:
Er kwamen grote schalen vol met boterhammen op tafel en die werden zo nodig nog bijgevuld. Tijdens het eten werd er steevast voorgelezen, vooral uit “Pietje Bells Avonturen”. Uit een opmerkelijk groot en dik vertelboek. Het ’s avonds gaan slapen heeft de avond- en nachtzusters veel hoofdpijn bezorgd. Regelmatig werd de boel op stelten gezet. Dan werd de “schuldige” er tussenuit gehaald. Hij of zij moest dan voor straf op de gang bij de zusters blijven.
Wat mij nog goed is bijgebleven is, dat de zusters – om hun tijd te doden tijdens de wacht – kleding repareerden en kousen zaten te stoppen.
Tijdens het verblijf mochten de ouders slechts éénmaal langs komen voor bezoek. Dat was om heimwee te voorkomen.
Een uitstapje was er op de zondagmorgen. Dan kwam er een luxe zwarte Chevrolet en daarmee gingen we in Hoogeveen naar de kerk. Opvallend genoeg waren er in die tijd maar weinig die ‘s zondags naar de kerk gingen.
Als afscheid uit het Noorderhuis, werd door elke groep een toneelstukje ingestudeerd en daarvoor werden attributen gemaakt. Dat was wel leuk. Het enige wat ik mij daarvan nog herinner, is, dat ik een circusdirecteur en timmerman ben geweest.
Herinneringen aan het Noorderhuis zelf …
Ik ben inmiddels 53 jaar en ik herinner mij het Noorderhuis als een zeer groot gebouw, met veel klimop langs de muren. Voor het gebouw lag een grasperk met een oprijlaan. Binnengekomen kwam je in een grote hal met achterin het trappenhuis met mooie, brede, houten trappen. Die leidden naar de slaapzalen en de zolderverdieping. De overlopen bestonden uit houten, gelakte vloeren, die glad geboend waren. Vandaar het gebruik van sloffen.
Er mocht absoluut niet gegleden worden. Daar waren ze fel op. Op de begane grond was het kantoorgedeelte. Daar bevonden zich ook de speelzaal, de eetzaal, de keuken en de kleedruimten met douches. Daar vandaan liep je naar het zandterrein en het bos.
Op de 1e verdieping, rechts van de trap, sliepen de Kleine Meisjes en de Appelmoesjes op dezelfde zaal. Langs de wanden stonden de bedden 2 aan 2 en afgescheiden door een scherm met een glazen ruit erin. Aan het eind van deze zaal was ook de zogenaamde Ziekenboeg waar eventuele zieken verpleegd werden. In mijn herinnering stonden daar ongeveer 4 á 6 bedden. Grenzend aan de zaal lag ook de slaapkamer van de nachtzuster. Zij kon dus snel ingrijpen bij calamiteiten of geklier. In het midden van de zaal stond een groot blok van wasbakken “met alles erop en eraan”. De andere zaal, links van de trap, was voor de Grote Meisjes. Hoe daar de indeling was, weet ik niet, maar ik ga ervan uit dat het bijna identiek was.
Hetzelfde geldt ook voor de 2e verdieping, waar de Grote en de Kleine Jongens sliepen. De zolderverdieping werd gebruikt voor het opbergen van je meegebrachte kleding e.d.. Deze verdieping werd ook gebruikt voor de opslag van toneelattributen.
Op het zandterrein stond een overdekte ruimte met een bank over de hele lengte. Daar was ook een ingebouwde schuur met speelgerei zoals scheppen, emmertjes e.d. Wat mij bijgebleven is, dat je op de streepjes van de steel moest letten, als je een schep wilde hebben. Dat konden er maximaal 5 zijn. Dat had te maken met de lengte van de persoon. Ik had in mijn geval 3 streepjes.
Enige herinneringen:
In mijn groep zat ene Evert Kommer. Hij was ’s avonds eens op de zaal bij de wasbakken aan het klieren met water. Toen hij de zuster hoorde aankomen, nam hij een run naar zijn bed. Maar hij vergat, dat er nog een scheidingswand tussen de bedden stond. Hij sprong er dwars doorheen. Gelukkig zonder gevolgen. Met Henk, de tuinman, heb ik nog een kraai verzorgd tijdens mijn verblijf. Het dier was waarschijnlijk uit zijn nest gevallen. Henk heeft toen een kooi geregeld, zodat ik hem verder kon verzorgen. De kraai heb ik later weer kunnen uitzetten in het bos.
En toen …
Een jaar of 10, 12 geleden was ik van plan om nog eens te gaan kijken bij het Noorderhuis. Toevallig zag ik toen op de televisie een programma met reddingshonden, die klaar gestoomd werden vanwege een ramp, die ergens in Rusland of Joegoslavië ( ? ) had plaats gevonden. Het was een hondenbrigade uit Hoogeveen, zo werd erbij verteld. Zij waren bezig tussen brokstukken steen. Opeens kwam de naam Noorderhuis op een betonnen balk langs. De betonnen balk lag tussen het puin en had vroeger boven de hoofdingang gezeten. Toen wist ik, dat er niets meer te vinden was.
Nu ben ik blij, dat ik via Internet toch nog iets over het Noorderhuis te weten ben gekomen en dat ik mee kan helpen aan meer informatie.
Tot zover mijn verhaal.
Groetjes Ton Scholder.
VERVOLG
Van mijn vader ( inmiddels 83 jaar ) heb ik de tekst van het Noorderhuislied. Hij zat het ineens voor zich uit te zingen en ik heb snel de tekst opgeschreven. Ik weet niet hoe oud het is, maar achteraf herkende ik het ook. Mijn vader zegt, dat hij in diverse kolonies heeft gezeten, waaronder ook die in Hoogeveen. Het is mij niet duidelijk geworden of hij ook werkelijk in het Noorderhuis heeft verbleven. Zijn geheugen is, door zijn leeftijd, niet al te best meer.
Het lied is op de wijs van “Op de grote stille heide”.
Het Noorderhuislied:
Noorderhuis daar moet je wezen,
Noorderhuis daar moet je zijn.
Want daar word je weer genezen
van je ziekte en je pijn.
En je speelt er heel den dag.
ik wou dat moeder het eens zag.
Kom kinderen naar buiten,
waar alle vogels fluiten.
Naar buiten.
Ik hoop, dat je er wat aan hebt.
Groetjes.
Ton Scholder
Verblijf Noorderhuis te Hoogeveen. Door Anneke Boekholt
Van 26-10-1961 t/m 5-12-1961.
Gisteren, 18 januari 2008, stuurde onze zoon ons een site van het Noorderhuis te Hoogeveen. Ik was er blij verrast mee en speurde de foto’s en verhalen over het Noorderhuis door.
Deze foto kwam ik helaas niet tegen. Ik dacht: “Laat mij die maar doorsturen. Misschien zijn er mensen die zich hierop herkennen, en hierop willen reageren”.
Ik zou niet weten wie het allemaal zijn, maar ik ben het meisje dat voorop het paard zit.
De mevrouw links vooraan staat mij nog vers in het geheugen. Zij was de directie, maar hoe ze heet weet ik niet meer.
Ik zou wel graag willen weten wie dit allemaal waren. Als er ergens nog documenten zijn die betrekking hebben op deze groep dan zou ik die graag willen ontvangen.
Ik neem aan dat er nog wel ergens gegevens moeten zijn van de personen die er verbleven. Ik zou het erg prettig vinden, dat ik de gegevens van mij nog eens door zou kunnen lezen.
Ik heb ook nog een brief-opener van het Noorderhuis in mijn bezit. Die kregen wij destijds mee als herinnering aan het Noorderhuis. Ik gebruik hem nog steeds.
Ik hoop dat ik een reactie ontvang.
Groetjes,
Anneke Boekholt-Norder
E-mail adres: Anneke-boekholt@kpnplanet.nl Dit e-mailadres is beschermd tegen spam. U heeft JavaScript nodig om het te kunnen zien.
Hier drie foto’s van kinderhuis “Het Noorderhuis”, dat vroeger aan de Hoogeveenseweg 14 stond.
Als er mensen zijn, die nog meer informatie hebben over “Het Noorderhuis”, laat dit dan a.u.b. even per email weten.
Bovenstaande 3 foto’s werden ingezonden door Erik Versendaal
De laatste twee foto’s boven en rechts zijn ingezonden door de familie Mulder. Hinke Mulder woonde in 1953 in het Noorderhuis. Hinke staat rechts op de foto, met de schep in de hand.
Janny de Wit stuurde een foto in van het Noorderhuis, zij verbleef hier 6 weken. Ze staat op de foto midden met een rode letter.
Onderstaande foto ontving ik van Wout. Deze foto komt uit de nalatenschap van mevr. Brinkman. Op de foto staat haar zoon Klaas Brinkman (1947). Het is helaas niet duidelijk, waar hij precies op deze foto staat. De foto is waarschijnlijk genomen in de periode 1954-1960. Heeft u aanvullingen, c.q. namen van de kinderen, die op deze foto staan, dan horen we het graag.
Op bovenstaande foto sta ik, ongeveer in het midden, met een sjaaltje om (en uitstaande oren). Ik ben van 1947 en zat in de tweede klas, toen ik vanuit Roden naar het Noorderhuis ging. Dus ik denk dat de foto in 1954 genomen is. De foto heeft bij ons thuis heel lang verborgen gelegen. Hij is pas na het overlijden van moeder boven tafel gekomen. Hindrik de Vries, toen Roden, nu Groningen.
Hieronder enkele foto’s uit het fotoarchief van fotograaf Anno Bakker, vermoedelijk uit eind jaren vijftig/begin jaren zestig.
De foto’s hieronder ontving ik van de heer Wieger Brouwer. Waarvoor dank!~
Zo zagen de “bewijzen” van verblijf eruit als men een tijdje in een gezondheidskolonie, zoals Het Noorderhuis, verbleef.
In 1962 (augustus/september) ben ik 6 weken in het Noorderhuis opgenomen. Mijn naam is Henk Paul van der Werf, in het Noorderhuis werd ik Paul genoemd waarschijnlijk omdat er meer Henk’en waren. Lang geleden wilde ik, toen wij in de buurt van Hoogeveen waren, nog een kijkje gaan nemen bij het Noorderhuis. Tot mijn grote verbazing was er niets meer te zien. Eerst dacht ik nog ik ben op het verkeerde adres maar ik was op de juiste plek.
Van de week was ik op internet aan het zoeken voor een wandeltocht in Hoogeveen en kwam het Noorderhuis weer in mij op, dus even zoeken.
Tot mijn verbazing kreeg ik een link (https://hoogeveen2000.com/gebouwen/gebouwen-n-z/noorderhuis/) met prachtige foto’s en verhalen. Ook heb ik de foto’s bekeken op “myalbum”
Ik heb gelijk even in mijn doos met oude foto’s gekeken en daar vond ik ook mijn foto (zie bijlage) van het Noorderhuis uit 1962, ik was toen 11 jaar. Ook zag ik daarbij een boek met verhalen van mijn klasgenootjes die ze voor mijn hadden gemaakt omdat ik er even een tijdje niet was. Prachtig om terug te lezen.
Wat fijn dat u deze website hebt aangemaakt, dank u wel.
Ik heb op de website gelezen wat sommige deelnemers hebben geschreven over die periode.
Wat ik mij herinner is dat ik het eigenlijk wel naar mijn zin had. ’s Middag slapen, mijn bed stond voor een raam aan de voorkant van het gebouw. Ik vond het prachtig om de vele eekhoorns door de bomen zien rennen. Ook de wandelingen door het bos. Er was ergens een afgeschermd gedeelte waar ze oefende met paarden, ook stonden daar hindernissen, die wij dan ook gebruikten om onze springkunsten te beoefenen. Geweldig.
Ik sta op de foto aan de rechterkant net boven het gezicht van de hoofdzuster met het witte vest, ik heb een bril op. Achter op de foto staat dat ik er was van augustus tot september 1962 en dat ik 3 kilo en 2 ons was aangekomen. Op de foto, aan de linkerkant tegen de hoofdzuster aan, staat een klein manneke. Deze kon heel mooi zingen m.n. het lied van Anneke Grönloh “Brandend zand” Hij moest dat vaak zingen. Geweldig, ik ken de tekst van het refrein nog altijd.
Dank voor de foto en het verhaal aan Henk Paul van der Werf